به نقل از «ایران اکونومیست»

صنعت نفت، شاگرد اول تحقق شعار «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین»

تاریخ انتشار: ۶ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۹۷۴۲۳

سال ۱۴۰۱ وزارت نفت در حوزه دانش و فناوری به دستاوردهای بزرگی دست یافت که شاید کمترین آن افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از ۱۵۰ به ۵۵۰ شرکت و رتبه نخست تولید بار اول در کشور باشد.

به گزارش ایران اکونومیست از شانا، غرب به رهبری آمریکا در ۴۴ سال اخیر هرچه در چنته داشته برای متوقف کردن موتور اقتصاد ایران یعنی صنعت نفت و گاز به‌کار گرفته، در سال‌های اخیر با هدفمند شدن تحریم‌ها به‌خصوص از زمان خروج ترامپ از برجام، فشارها بر این صنعت دوچندان شده و همه تلاش‌ها بر این است تا این صنعت را به زانو دربیاورند که به همت کارکنان صنعت نفت و مدیریت هدفمند در سال‌های اخیر آنها به هدف خود نرسیده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

افزایش ۳ برابری شرکت‌های دانش‌بنیان در دولت سیزدهم

با گذشت بیش از یک سال از شروع به‌کار دولت سیزدهم، در زمینه خنثی کردن تحریم‌های حوزه نفت و گاز کشور، بیشترین اقدام‌ها انجام شده است. مهم‌ترین بخشی که باید به سمت خنثی کردن تحریم فروش اقلام راهبردی برود، همین صنعت نفت و گاز کشور است که مسئولیت تولید انرژی و همچنین کالاهای مختلف شیمیایی را بر عهده دارد و بزرگ‌ترین بخش اقتصادی کشور را زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز کشور تشکیل می‌دهد. در یک سال و اندی که از استقرار دولت سیزدهم می‌گذرد، تعداد شرکت های دانش‌بنیان در حوزه صنعت نفت از مرز ۵۵۰ شرکت گذشته که نشان از رشد بیش از سه برابری دارد.

از دهه‌های گذشته تاکنون صنعت نفت تحریم را فرصت مناسبی برای توسعه ساخت داخل و بومی‌سازی تجهیزات نوآورانه دانسته و همواره به شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی نشان داده چه در دوران تحریم و چه در دوران پساتحریم، هدف و اولویت بومی‌سازی و خودکفایی تجهیزات و قطعات موردنیاز صنعت نفت است که به‌تازگی با تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان و اقدام ارزشمند هیئت وزیران برای ابلاغ آیین‌نامه تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌زایی در صنعت نفت، در آینده‌ای نزدیک سند دانش‌بنیان شدن صنعت نفت به دیباچه افتخارات وزارت نفت افزوده خواهد شد. وانگهی سند برنامه راهبردی توسعه‌ فناوری‌های اولویت‌دار وزارت نفت پس از ۱۲۰ سال ابلاغ شده و وزارت نفت به‌عنوان دستگاه اجرایی برتر در ارائه و درج نیازهای فناورانه و نوآورانه در سامانه نان (نظام ایده ها و نیازها)، معرفی شد.

در این میان یکی از اقدام‌های وزارت نفت به این تحریم‌ها، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استفاده از روش‌های مختلف تولید کالا و خدمات در داخل بود. به عبارت دیگر در این سال‌ها هرچه تحریم‌ها سخت‌تر شده، حمایت‌ها از شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها هدفمندتر شده است. سال‌هاست که مدیران صنعت ۱۱۰ ساله نفت ایران به این نتیجه رسیده‌اند آنچه می‌تواند این صنعت را در سایه تحریم‌های ظالمانه به خودکفایی و استقلال برساند حمایت همه‌جانبه از شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان کشور برای نوآوری در تولید تجهیزات، کالاها و نرم‌افزارها است. البته تصویب قانون حمایتی از سوی مجلس شورای اسلامی در آبان‌ ۱۳۸۹ م بنی بر مکلف شدن دولت و سازمان‌های دولتی به حمایت از شرکت‌های داخلی در این زمینه بی‌تأثیر نبود.

در سال‌های اخیر شناسایی راهکارها، موانع پیش روی تجاری‌سازی، ایجاد راهکارهای مناسب برای مخاطره‌ها و خطرپذیری و تضمین سرمایه‌گذاران در بخش‌های مختلف از جمله فعالیت‌های مدیران صنعت نفت ایران بوده است. امروزه یکی از شرایط مهم و اصلی بقا در بازار رقابت و شکوفایی یک بنگاه صنعتی، پایش پیشرفت‌های صنعتی و فناوری، بازار، رقبا همچنین خلق نوآوری با استفاده از توانایی‌های بالقوه و بالفعل درون شرکتی است و با توجه به ماهیت هر بنگاه صنعتی قسمتی از این فعالیت‌ها از سوی بخش‌های پژوهشی، توسعه‌ای و فناوری انجام می‌شود.

کنترل و پایش خریدهای خارجی دارای مشابه تولید داخل

کنترل و پایش خریدهای خارجی دارای مشابه تولید داخل و ابلاغ ممنوعیت خرید خارجی فهرست بیش از ۲۰۰ قلم کالای صنعت نفت افزون بر کنترل و پایش وزارت صمت، ایجاد بانک اطلاعاتی نیازمندی‌ها، نظارت و پایش بر پیشرفت و تعمیق ساخت داخل در سامانه کالای نفت و پیاده‌سازی مبنای (پایلوت) آن در چهار شرکت تابع وزارت نفت برای اجرای نهضت ساخت داخل صنعت نفت، برقراری ارتباطات مستمر و تشکیل نشست‌های هم‌اندیشی با انجمن‌های مرتبط با صنعت نفت و ارتباط با پارک‌های علم و فناوری در سطح کشور از طریق بازدیدهای دوره‌ای برای شناسایی ظرفیت‌های موجود در آنها از جمله سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های دیگر مرتبط با تولید بار اول اقلام راهبردی در صنعت نفت است.

در این میان تقویت اقتصاد نفت از طریق ارتقای سطح همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان فعال و انجمن‌های تخصصی مرتبط با صنعت نفت و ایجاد فهرست بلند منابع مورد تأیید وزارت نفت شامل بیش از هزار و ۴۰۰ شرکت سازنده ارزیابی صلاحیت شده و تأمین بخش اعظم نیازهای صنعت نفت کشور از طریق سازندگان داخلی مورد تأیید و ثبت ۱۳۷ شرکت دانش‌بنیان در این سامانه و اجرای بیش از ۴۰ تفاهم‌نامه و موافقت‌نامه خرید خدمت و محصولات فناورانه و بومی‌سازی شده از محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان و نوپا، بیش از هفت هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه طرح‌های تکمیلی زنجیره ارزشی، بهینه‌سازی مصرف انرژی، ساخت بار اول قطعات و تجهیزات موردنیاز صنعت نفت، تحول دیجیتال در صنعت نفت، احیای چاه‌های مرده یا کم‌بازده و کاهش گازهای ارسالی به مشعل از جمله فعالیت‌های حمایتی وزارت نفت در توسعه پژوهش و فناوری بوده که تمامی طرح‌های موردنظر به تصویب وزارت نفت و وزارت اقتصاد رسیده و برای پرداخت تسهیلات، اسامی شرکت‌های واجد شرایط به بانک‌های عامل ارسال شده است.

انعقاد تفاهم‌نامه با بنیاد ملی نخبگان به‌منظور بهره‌مندی از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت به‌منظور حمایت از شرکت‌های صاحب فناوری، دانش‌بنیان و نوپا و انجام اقدام‌هایی نظیر خرید تضمینی کالاهای راهبردی صنعت نفت، ارائه تسهیلات، سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ارائه ضمانت برای ارتقای ظرفیت فعالیت اقتصادی شرکت‌های دانش‌بنیان، مشارکت در گشایش اندیشکده نفت و انرژی در دانشگاه امام صادق (ع) برای حمایت از دانشگاه‌ها و تحقیقات توسعه‌ای و بنیادی، افتتاح مرکز نوآوری در پژوهشگاه صنعت نفت، ایجاد نهاد صدور گواهینامه کیفیت محصول و خدمات، پیگیری ایجاد و شکل‌دهی ‌۱۳ موسسه (انستیتو) تحقیقاتی در صنایع پایین‌دست با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی منتخب کشور برای طراحی فرآیندهای اولویت‌دار و مشخص در حوزه گاز، پالایش و پخش و پتروشیمی و دستیابی به دانش فنی طراحی و ساخت راه اندازهای (کاتالیست‌) مربوط به آنها از دیگر فعالیت‌های حمایتی صنعت نفت از طرح های پژوهشی بوده است.

وانگهی وقتی صحبت از پیشرفت و توسعه اقتصادی یک کشور می‌شود، سازندگان داخلی و تأمین‌کنندگان تجهیزات و از آن مهم‌تر تأمین‌کنندگان دانش فنی و فناوری نقش بسیار مهمی پیدا می‌کنند. لزومی هم ندارد که شرایط به‌طور حتم شرایط تحریم باشد تا این اتفاق بیفتد، زیرا وقتی به تجربه‌های موفق کشورهای پیشرفته نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که آنها نیز به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و با تدبیر و دانش به سمت تأمین نیازهای فناورانه گام برداشته‌اند.

کشور ما نیز مدت‌هاست در این مسیر حرکت می‌کند، یا حداقل سیاست‌هایی را تنظیم می‌کند که تأمین‌کنندگان و سازندگان داخلی و تأمین‌کنندگان دانش و فناوری رشد کنند. اگر به چند سال گذشته برگردیم متوجه سیاست‌های رو به رشد در این عرصه می‌شویم. شرکت‌های داخلی اکنون، هم در زمینه بهره‌برداری و مهندسی و هم در زمینه رشد دانش و فناوری به‌خوبی عمل کرده‌اند و با این روش با اطمینان می‌توانیم بگوییم که از نبود شرکت‌های خارجی نگرانی نداریم و هر آنچه نیاز داشته باشیم را با تکیه بر هوش، تخصص و تجربه جوانان و خردمندان کشور می‌سازیم.

صنعت نفت، شاگرد اول در تولید بار اول در ایران

دولت سیزدهم از ابتدای شروع به‌کار خود همواره بر تقویت ساخت داخل و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید داشته است، بخش بزرگی از اقتصاد ایران بر دوش وزارت نفت است و مهم‌ترین زنجیره‌های ارزش را می‌توان در شرکت‌های زیرمجموعه این وزارتخانه یافت، بنابراین اهمیت تولید بار اول اقلام راهبردی و خنثی‌سازی تحریم‌ها در کل زنجیره ارزش این صنعت بسیار مهم است. چندی پیش روح الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری در این زمینه از وزارت نفت تقدیر کرد که با داشتن بیشترین همکاری به کسب رتبه نخست زنجیره ارزش نفت و گاز و وزارت نفت در دوره سوم اجرای برنامه «تولید بار اول اقلام راهبردی» انجامید. بخشی از این اقدام مهم برای همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارتخانه نفت است که سبب تأمین تجهیزات و فناوری‌های کلیدی موردنیاز صنایع کشور با تکیه بر توان شرکت‌های دانش‌بنیان شده و از راهبردهای اصلی برای تحقق اقتصاد مقاومتی، مقابله با تحریم‌های ظالمانه غرب، رفع وابستگی و حفظ عزت و استقلال کشور است.

چندی پیش مقام معظم رهبری در بازدیدی که از نمایشگاه توانمندی‌های تولید داخل از غرفه وزارت نفت داشتند، فعالیت‌های وزارت نفت در زمینه ساخت بار اول محصولات راهبردی را کاری مهم قلمداد کردند و دیدگاه‌های خود را در زمینه‌های مربوطه به مسئولان این وزارتخانه بیان کردند.

تبیین سیاست‌های راهبردی قوی برای تحقق اقتصادی مقاومتی در وزارت نفت به رفع بخش عمده‌ای از وابستگی‌های فناوری به کشورهای غربی در زمینه نیازمندی‌های فناورانه تجهیزات صنعت نفت منجر شده است. این سیاست‌ها توانسته به مقدار قابل ملاحظه‌ای روی خنثی کردن تحریم‌های بین‌المللی مؤثر واقع شود.

از جمله سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مرتبط با تولید بار اول اقلام راهبردی در صنعت نفت تشکیل کارگروه تولید بار اول در سطح مدیران ارشد وزارت نفت به‌منظور تسهیل و رفع موانع اجرای قراردادهای ساخت بار اول در شرکت‌های اصلی و تابع وزارت است، طی ابلاغ وزیر نفت درباره طرح های تولید بار اول تعداد ۱۰۴ طرح ساخت بار اول تعریف و به کارگروه تولید بار اول معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری از سوی وزارت نفت ارسال شده که با اجرای آنها هزینه تأمین کالا به ۳۰ تا ۶۰ درصد نمونه خارجی کاهش می‌یابد.

همچنین با به سرانجام رسیدن این طرح‌ها سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی برای کشور حاصل خواهد شد که در شرایط تحریم رقم قابل‌توجهی است. از ۱۰۴ طرح یادشده ۳۷ طرح به مبلغ ۳۲ میلیون دلار تا مهر ۱۴۰۱ قرارداد امضا شده و ۱۹ طرح، تأیید شده و در مرحله پیگیری امضا قرار دارد و بقیه از سوی کارگروه تولید بار اول در وزارت نفت در حال بررسی است.

تدوین دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها به‌منظور تسهیل ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به صنعت نفت و تخصیص امتیاز ویژه به شرکت‌های دانش‌بنیان برای ورود به فهرست بلند منابع دستگاه مرکزی وزارت نفت و افزایش قابل‌توجه شرکت‌های سازنده و دانش‌بنیان در فهرست بلند منابع دستگاه مرکزی به ۲ هزار و ۱۱ شرکت سازنده و دانش‌بنیان از دیگر سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مرتبط با تولید بار اول اقلام راهبردی در صنعت نفت است. اخیراً نیز معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری ابراز امیدواری کرده که با همت وزارت نفت، شاهد امضای موافقت‌نامه کلان ۲ میلیارد دلاری درباره ۱۵ قلم تجهیزات کاربردی و گلوگاهی باشیم.

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: مجلس شورای اسلامی ، وزارت اقتصاد و امور دارایی ، تحریم نفتی ، اقتصاد مقاومتی ، اشتغال‌آفرین ، روح الله دهقانی فیروزآبادی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: مجلس شورای اسلامی وزارت اقتصاد و امور دارایی تحریم نفتی اقتصاد مقاومتی اشتغال آفرین روح الله دهقانی فیروزآبادی تولید بار اول اقلام راهبردی شرکت های دانش بنیان شرکت های دانش بنیان حمایت از شرکت تولید بار اول تأمین کنندگان دانش بنیان وزارت نفت ساخت بار اول وزارت نفت دولت سیزدهم برنامه ریزی زنجیره ارزش صنعت نفت صنعت نفت فعالیت ها ساخت داخل نفت و گاز سیاست ها تحریم ها طرح ها سال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۹۷۴۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ارزیابی هوشمندسازی صنعت نفت با تولیدات فناورانه

علی‌اصغر صادقی مجرد، نایب رییس دوم کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره تولید و به تیراژرساندن محصولات دانش‌بنیانی به عنوان یکی از موضوعات مهم در مورد دانش‌بنیان‌ها، اظهار کرد: درصنعت نفت، تیراژ دغدغه مهم نیست به این دلیل که شرایط چاه‌های نفت با یکدیگر متفاوت است و به طور مثال برداشت در میدان مسجد سلیمان و مارون با هم تفاوت‌های عمده دارند.

تولید قطعات دانش‌بنیانی در بخش نفت ایده‌محوراست نه خدمت‌محور

وی ادامه داد: همچنین تولید قطعات در این بخش‌ها بیشتر ایده‌محور است نه خدمت محور. البته ممکن است به طور مثال یک شیر پالایشگاهی تولید شود که میزان معینی از دما و فشار را تحمل کند که البته تیراژی هم نه برای آن تعریف می‌شود و نه نیازی به تیراژ در آن وجود دارد و در این جا تنها یافتن آلیاژ مناسب اهمیت دارد.

متناسب با هر میدان نفتی نیاز به محصولات و قطعات یا پلیمر‌های متفاوت مورد نیاز است

وی افزود: در آن بخش‌هایی که بحث نرم‌افزاری و هوشمندسازی است یا نسخه بر اساس چاه و مخزن نفتی تعیین می‌شود، دانش‌بنیان‌ها می‌توانند براساس مسئله مشخص در میدان مشخص برای شرایط عملیاتی مشخص در پالایشگاه مشخص و در میدان مشخص، محصول یا ایده دهند و مانند سایر بخش‌های صنعتی نیست که به طور مثال کارخانه تولید ژل پلیمر، بحث تیراژ مورد نیاز باشد؛ بنابراین متناسب با هر میدان نفتی نیاز به محصولات و قطعات یا پلیمر‌های متفاوت مورد نیاز است.

مهمترین کار حمایتی از دانش‌بنیان‌ها رعایت قانون است

صادقی مجرد در مورد حمایت یا عدم حمایت از دانش‌بنیان‌ها نیز، خاطرنشان کرد: مهمترین حمایت رعایت قانون است. قانون حمایت از دانش‌بنیان‌ها قانونی جامع و کامل است که مشخص کرده است چه بستر‌ها و ساختاری برای رشد وجود دارد. اگر دولت در حمایت از دانش‌بنیان‌ها موفق بود که نتایج آن تاکنون به دست آمده بود، اما واقعیت این است که دولت قادر به حل مشکلات آنها نیست و البته به عقیده من وظیفه‌ای هم در این زمینه ندارد.

وی افزود: اگر شرکتی دانش‌بنیان باشد و به سازمان و پالایشگاه یا صنعتی وارد شد و توانست ایده‌ای ارایه دهد که نیاز به حمایت دارد نباید وارد مناقصه شود و خارج از مناقصه این خدمت را ارایه دهد.

صادقی‌مجرد ادامه داد: همچنین اگر قرار باشد که تولید باراولی توسط دانش بنیانی در قطعه یا محصولی برای اولین بار در ایران ارایه شود، باید تسهیلاتی در اختیار او قرار داده شده و تعیین شود که خرید تضمینی آن محصول انجام شود و در صورت عدم موفقیت نیز هزینه‌های انجام‌شده به او داده شود.

نایب رییس دوم کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: تسهیل اجرای قانون و تسهیل استاندارد‌ها از جمله حمایت‌های مهم از شرکت‌های دانش‌بنیان است. باید اجازه داد تا دانش‌بنیان‌ها، طرح خود را برای تولید ایده‌های خود ارایه دهند و با این شیوه بتوانند در به ثمررساندن تولیدات باراولی اقدام کنند.

انتهای پیام/